Chỉ trong vòng một thập kỷ từ năm 1990 đến năm 1980, Việt Nam đã chuyển mình từ một quốc gia phụ thuộc vào nhập khẩu gạo trở thành nước xuất khẩu, dù ban đầu chủ yếu là gạo phẩm chất thấp. Qua những nỗ lực không ngừng của các doanh nghiệp và người nông dân, Việt Nam hiện vươn lên thành một trong các quốc gia dẫn đầu thế giới về xuất khẩu gạo và hiện đứng trong nhóm ba nước đứng đầu toàn cầu.

Chú trọng phát triển thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế. Ảnh: Chinhphu.vn

Dù chưa đạt vị thế có thể chi phối giá cả trên thị trường quốc tế, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) vẫn đánh giá Việt Nam là một trong những quốc gia đóng góp lớn cho an ninh lương thực toàn cầu. Thành tựu này một lần nữa được khẳng định qua kết quả xuất khẩu gạo năm 2024. Trong 11 tháng đầu năm, Việt Nam đã đạt kỷ lục mới với tổng khối lượng và giá trị xuất khẩu gần 8,5 triệu tấn, mang về khoảng 5,31 tỷ USD. Con số này tăng 10,6% về sản lượng và 22,4% về giá trị so với cùng kỳ năm trước.

Giá gạo xuất khẩu trung bình trong 11 tháng đầu năm 2024 đạt mức 627,9 USD/tấn, cao hơn 10,6% so với năm 2023, đồng thời là mức giá cao nhất từ trước đến nay. Đặc biệt, cơ cấu sản phẩm gạo xuất khẩu của Việt Nam đã chuyển dịch mạnh mẽ, với tỷ trọng gạo chất lượng cao và giá trị gia tăng ngày càng chiếm ưu thế, trong khi tỷ lệ gạo phẩm cấp thấp ngày càng giảm.

Với vị thế mới này, đại diện Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) nhấn mạnh sự cần thiết của việc định hình lại chiến lược xây dựng thương hiệu gạo. Ông cho rằng các doanh nghiệp cần khẳng định rõ “bản sắc” riêng cho sản phẩm, tập trung vào việc duy trì chất lượng ổn định và xây dựng lòng tin nơi người tiêu dùng. Đây mới thực sự là nền tảng cho việc xây dựng thương hiệu bền vững.

Hiện nay, một số doanh nghiệp gạo Việt Nam đã đạt được thành công trong việc tạo dựng thương hiệu và xây dựng chỗ đứng trên thị trường quốc tế. Điển hình là thương hiệu gạo ST25 của anh hùng lao động Hồ Quang Cua, từng giành danh hiệu “Gạo ngon nhất thế giới,” mang lại niềm tự hào cho ngành nông nghiệp Việt Nam. Thành công này cũng là bàn đạp để ngành gạo Việt Nam nâng cao giá trị và khẳng định vị thế trên thị trường toàn cầu.

Các chuyên gia nhận định, thương hiệu gạo Việt Nam đang ngày càng được người tiêu dùng thế giới ưa chuộng và tin tưởng. Tuy nhiên, để phát triển thương hiệu mạnh mẽ hơn, cần có chiến lược toàn diện bao gồm chất lượng sản phẩm vượt trội, sự tham gia của các doanh nghiệp có quy mô lớn, và một hệ sinh thái hỗ trợ cho thương hiệu phát triển bền vững.

Trên thực tế, nhìn vào thành công của ba quốc gia hàng đầu trong việc xây dựng thương hiệu gạo trên thế giới là Ấn Độ, Thái Lan, và Campuchia, Anh hùng lao động Hồ Quang Cua đã đề xuất tập trung vào việc giữ gìn hương thơm tự nhiên của hạt gạo. Theo ông, hương thơm chính là tinh túy, tạo nên sự khác biệt và được coi là tiêu chí quan trọng trong việc xây dựng thương hiệu.

Ông cũng lưu ý rằng quá trình canh tác cần chú trọng đến các yếu tố như: hạn chế sử dụng phân bón hóa học, ưu tiên phân bón hữu cơ và chế phẩm sinh học; tránh để lúa chín vào mùa mưa hoặc nắng gắt để giữ được hương vị tự nhiên của hạt gạo. Đây là những yếu tố cốt lõi giúp Việt Nam xây dựng thương hiệu gạo bền vững và tiếp tục nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.