Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, 11 tháng năm 2024, riêng thị trường Trung Quốc đã chi gần 4,35 tỷ USD để mua rau quả từ Việt Nam, tăng 27,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Đối chiếu với kết quả xuất khẩu toàn ngành rau quả 11 tháng qua là 6,66 tỷ USD, riêng Trung Quốc đã chiếm khoảng 65%. Loại quả có trị giá xuất khẩu lớn nhất sang thị trường tỷ dân này là sầu riêng, với kim ngạch trên 3 tỷ USD.
Thăng hạng về trị giá xuất khẩu
Kể từ khi mặt hàng sầu riêng được phép xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc đã giúp toàn ngành rau quả "thăng hạng" nhanh về trị giá xuất khẩu. Năm đầu tiên xuất chính ngạch, sầu riêng đã mang về hơn 2 tỷ USD. Như vậy, riêng năm 2024, trị giá xuất khẩu tăng thêm ước 1,0-1,1 tỷ USD.
Trung Quốc là thị trường tiêu thụ sầu riêng lớn. Lượng tiêu thụ sầu riêng tại Trung Quốc chiếm 91% lượng tiêu thụ trên toàn thế giới vào năm 2023, cho thấy tiềm năng to lớn của thị trường này.
 |
| Xuất khẩu sầu riêng Việt Nam đứng thứ 2 lượng sầu riêng nhập khẩu vào Trung Quốc. Ảnh: Mạnh Đức |
Số liệu thống kê 10 tháng năm 2024, nhập khẩu sầu riêng của Trung Quốc đạt 1,5 triệu tấn, trị giá 6,68 tỷ USD, tăng 10,1% về lượng và tăng 4,4% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái. Thái Lan là nhà xuất khẩu sầu riêng lớn nhất sang Trung Quốc với 3,86 tỷ USD, Việt Nam đứng thứ 2 với 2,78 tỷ USD, ngoài ra Philippines đứng thứ 3 nhưng trị giá không đáng kể, chỉ khoảng 25 triệu USD. Điều đáng chú ý là giá sầu riêng xuất khẩu bình quân của Việt Nam chỉ 3.964 USD/tấn thì giá của Thái Lan lên tới 4.927 USD/tấn. Giá xuất khẩu sầu riêng Việt Nam sang thị trường này hiện thấp hơn hàng Thái Lan gần 1.000 USD/tấn nhưng vẫn đủ sức cạnh tranh nhờ chất lượng được cải thiện đáng kể và nguồn cung ổn định.
Trước sự bứt phá đó, Thái Lan - quốc gia truyền thống vốn thống trị thị trường sầu riêng Trung Quốc đang phải đối mặt với không ít khó khăn. Với lượng sầu riêng nhập khẩu chiếm 46,9% thị phần, Việt Nam hiện chỉ đứng sau Thái Lan (52,4%) nhưng đang thu hẹp khoảng cách nhanh chóng.
Những yếu tố làm nên thành công của sầu riêng Việt là do những người trồng đã không ngừng cải tiến kỹ thuật trồng trọt, áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu ngày càng khắt khe của thị trường. Việc mở rộng diện tích trồng sầu riêng, cùng với sự hỗ trợ của các chính sách, đã giúp Việt Nam có được nguồn cung dồi dào và ổn định.
Thái Lan dù vẫn là nhà cung cấp sầu riêng lớn nhất cho Trung Quốc, đang đối mặt với sự sụt giảm thị phần. Trong 10 tháng năm 2024, lượng sầu riêng Thái Lan nhập khẩu vào Trung Quốc giảm 13,2%, đạt 785.000 tấn với giá trị khoảng 3,87 tỷ USD.
Dù giữ vị trí nhà cung cấp sầu riêng lớn nhất tại Trung Quốc trong 10 tháng 2024, nhưng Thái Lan đang chịu sự cạnh tranh rất lớn đến từ các quốc gia Đông Nam Á, điển hình là Việt Nam.
Chinh phục thị trường Trung Quốc với những thách thức phía trước
Sầu riêng Việt Nam đang tạo nên một cơn sốt chưa từng có trên thị trường quốc tế, đặc biệt là tại Trung Quốc. Với kim ngạch xuất khẩu ấn tượng, loại trái cây này không chỉ mang lại lợi nhuận kinh tế lớn mà còn góp phần nâng cao vị thế nông sản Việt Nam trên bản đồ thế giới. Tuy nhiên, để duy trì và phát triển thành công này, ngành sầu riêng Việt Nam cần đối mặt với nhiều thách thức và cơ hội mới.
Trong những năm gần đây, sầu riêng Việt Nam đã chứng minh được sức hút của mình trên thị trường quốc tế, đặc biệt là tại Trung Quốc. Với chất lượng ngày càng được cải thiện và nguồn cung ổn định, sầu riêng Việt Nam đã dần chiếm lĩnh thị phần của Thái Lan – quốc gia truyền thống vốn được coi là "ông vua" sầu riêng.
Để đối phó với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ Việt Nam và Philippines, Thái Lan đang tập trung vào việc cải tiến giống, kiểm soát chất lượng và giải quyết các vấn đề về sâu bệnh. Bên cạnh đó, tuyến đường sắt Trung Quốc – Lào cũng giúp giảm chi phí vận chuyển, tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm của Thái Lan. Tuy nhiên, sự vươn lên mạnh mẽ của Việt Nam vẫn là một thách thức lớn đối với quốc gia này.
Để duy trì và phát triển vị thế của mình trên thị trường quốc tế, ngành sầu riêng Việt Nam cần tập trung áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng cao, xây dựng thương hiệu và tạo dựng lòng tin cho người tiêu dùng. Không chỉ tập trung vào thị trường Trung Quốc, mà còn tìm kiếm các thị trường mới tiềm năng như châu Âu, Mỹ và các nước Đông Nam Á.
Bên cạnh đó, nghiên cứu và phát triển các giống sầu riêng có năng suất cao, chất lượng tốt và phù hợp với điều kiện khí hậu của Việt Nam. Tối ưu hóa quá trình sản xuất, thu hoạch, bảo quản và vận chuyển để đảm bảo sản phẩm luôn tươi ngon và đạt chất lượng cao.
Sầu riêng Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ và có tiềm năng trở thành một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, ngành sầu riêng cần phải đối mặt với nhiều thách thức và tận dụng tối đa các cơ hội. Với sự nỗ lực của cả nhà nước, doanh nghiệp và nông dân, sầu riêng Việt Nam chắc chắn sẽ tiếp tục khẳng định vị thế của mình trên thị trường quốc tế.