Trong những năm gần đây, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị, đã trở nên nổi bật trên bản đồ cà phê Việt Nam nhờ vào sự phục hồi của cây cà phê Arabica. Điều này không chỉ giúp nâng cao giá trị của sản phẩm cà phê Việt Nam trên thị trường quốc tế mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp địa phương.
 |
| Trong năm 2024, ngay từ đầu vụ, cà phê tại huyện Hướng Hóa, Quảng Trị đã được mùa, được giá. |
Cây trồng chủ lực của tỉnh Quảng Trị
Hướng Hóa sở hữu nhiều lợi thế tự nhiên như đất đỏ bazan màu mỡ và độ cao trên 500m so với mực nước biển, tạo điều kiện lý tưởng cho việc trồng cà phê. Các yếu tố khí hậu vùng này cũng phù hợp, giúp cà phê Hướng Hóa có chất lượng vượt trội, được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng nhờ hương thơm đặc trưng và vị ngon.
Cà phê là một trong ba cây công nghiệp dài ngày chủ lực của Quảng Trị, tạo nguồn thu nhập chính cho hơn 8.000 hộ gia đình, trong đó khoảng 50% là đồng bào dân tộc thiểu số. Tổng diện tích trồng cà phê của Hướng Hóa hiện đạt khoảng 5.000ha, nổi bật với thương hiệu cà phê Arabica Khe Sanh.
Với việc tái canh thành công, vườn cà phê 0,8ha của một gia đình tại xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hoá, đã đạt năng suất 20-25 tấn quả tươi/ha/năm (tương đương 2,45 – 3 tấn nhân/ha), mang lại lãi suất 150 triệu đồng/ha sau khi trừ chi phí. Ngoài ra, Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp sinh thái Bốn Phương cũng đang liên kết sản xuất cà phê sạch trên diện tích 35ha tại xã Hướng Phùng. Toàn xã hiện có khoảng 2.000ha cà phê, với năng suất bình quân đạt khoảng 7 tấn quả tươi/ha.
Phát triển và nâng cao chất lượng sản phẩm
Mỗi năm, Hợp tác xã Nông sản Khe Sanh thu mua từ 3.000 - 4.000 tấn cà phê quả tươi. Cà phê Arabica ở Hướng Hóa không chín đồng loạt, vì vậy, việc thu hái được thực hiện một cách chọn lọc, đảm bảo hơn 95% quả chín đỏ, nhằm giữ được chất lượng và hương vị đặc trưng của sản phẩm.
Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hướng Hóa, đến năm 2024, diện tích cà phê của huyện đạt hơn 3.700ha, trong đó khoảng 3.400ha đã cho thu hoạch, ước tính sản lượng đạt hơn 4.000 tấn cà phê nhân, tăng 500 tấn so với năm trước. Nông dân ở các xã như Hướng Phùng, Hướng Sơn, Hướng Linh, và thị trấn Khe Sanh đang chú trọng tái canh và chăm sóc cây cà phê để đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng cao.
Các giống cà phê chè mới đã được áp dụng để thay thế diện tích cà phê già cỗi, giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, đồng thời phục hồi và phát triển thương hiệu cà phê Khe Sanh.
Khẳng định thương hiệu cà phê Hướng Hóa
Cà phê Hướng Hóa đã trở thành một đặc sản nổi bật của tỉnh Quảng Trị và được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chọn là một trong tám tỉnh phát triển cà phê đặc sản theo Đề án Phát triển cà phê đặc sản Việt Nam giai đoạn 2021-2030. Thương hiệu cà phê Khe Sanh đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ nhãn hiệu tập thể, giúp sản phẩm khẳng định vị thế trên thị trường trong và ngoài nước. Đặc biệt, cà phê Arabica Khe Sanh đã giành giải Nhất tại cuộc thi Cà phê đặc sản Việt Nam năm 2021.
Cà phê không chỉ mang lại giá trị xuất khẩu mà còn tạo ra việc làm, góp phần giảm nghèo và nâng cao đời sống cho người dân, đặc biệt là cộng đồng dân tộc thiểu số miền Tây Quảng Trị. Nhiều hợp tác xã đã chọn phát triển dòng cà phê sạch chất lượng cao, như Hợp tác xã Dịch vụ sản xuất cà phê hữu cơ sinh thái Chân Mây và Hợp tác xã Công Bằng Sa Mù. Các doanh nghiệp trong khu vực cũng đã ký kết hợp đồng xuất khẩu cà phê Khe Sanh trực tiếp sang Mỹ và châu Âu.
Đại diện phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hướng Hóa nhấn mạnh rằng việc thu hoạch cà phê cần tuân thủ quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt để đảm bảo chất lượng, không ngâm nước hay trộn lẫn tạp chất. Các địa phương sẽ tiếp tục tuyên truyền và vận động nông dân ký kết hợp đồng liên kết với doanh nghiệp để tiêu thụ sản phẩm.
Tỉnh Quảng Trị cũng tiếp tục triển khai các chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất và thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực cà phê. Mục tiêu là đến năm 2026 tái canh ít nhất 1.000ha cà phê, trong đó 50ha được chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ. Ngoài ra, tỉnh cũng tập trung vào việc phát triển cà phê Arabica Khe Sanh theo hướng hữu cơ và sinh thái, đồng thời nghiên cứu và chuyển giao công nghệ nhằm nâng cao chất lượng cà phê và khả năng xuất khẩu.
| Quảng Trị đang tích cực xây dựng các vùng trồng cà phê chất lượng cao, phù hợp với tiêu chuẩn xuất khẩu, để không chỉ tăng trưởng về sản lượng mà còn khẳng định thương hiệu cà phê Hướng Hóa trên thị trường quốc tế. |