Chiều 15/9, tại Hà Nội, trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 diễn ra phiên đối thoại chuyên đề "Mài sắc các mũi nhọn chiến lược để vươn tầm quốc tế".
Sức ép cạnh tranh toàn cầu
Phát biểu tại phiên đối thoại, bà Trần Phương Nga, CEO Tập đoàn Thiên Long cho biết, ngành văn phòng phẩm thế giới có tốc độ tăng trưởng chậm lại do ảnh hưởng của chuyển đổi số, song nhu cầu vẫn còn rất lớn, đặc biệt tại các khu vực đang phát triển như Đông Nam Á, Nam Á và châu Phi, nơi số lượng học sinh, sinh viên lớn và nhu cầu học tập tăng nhanh.
Thị trường thế giới cũng ghi nhận xu hướng dịch chuyển mạnh mẽ sang các dòng sản phẩm xanh, bền vững, cũng như sản phẩm tích hợp công nghệ như bút thông minh hay học cụ STEAM. Thương mại điện tử xuyên biên giới cũng trở thành kênh phân phối hiện đại và ngày càng quan trọng.
Bà Trần Phương Nga, CEO Tập đoàn Thiên Long phát biểu tại phiên đối thoại - Ảnh: Tuấn Minh
Ở khía cạnh cạnh tranh, bà Nga cho rằng, Trung Quốc và Ấn Độ giữ ưu thế tại phân khúc giá rẻ, trong khi Nhật Bản và Đức chiếm lĩnh phân khúc cao cấp với nhiều thương hiệu trăm năm tuổi. Bên cạnh đó, các quy định về môi trường, phát thải carbon và minh bạch chuỗi cung ứng đang nổi lên như những rào cản thương mại mới mà doanh nghiệp toàn cầu phải thích ứng.
Theo bà Nga, ngành văn phòng phẩm Việt Nam hiện đối diện 5 hạn chế lớn, cụ thể: (1) Thị trường phân mảnh, nhiều doanh nghiệp nhỏ lẻ, công nghiệp hỗ trợ và hệ sinh thái gia công còn yếu; (2) Đổi mới sáng tạo hạn chế, sản phẩm công nghệ cao hay sản phẩm xanh vẫn chủ yếu ở giai đoạn thử nghiệm; (3) Ngành phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu như nhựa, giấy, hóa chất, nên dễ bị tác động bởi biến động giá; (4) Chưa xây dựng được hình ảnh "Vietnam Stationery" trên bản đồ quốc tế, cũng như chưa gắn kết hiệu quả với chiến lược giáo dục quốc gia; (5) Xu hướng tiêu dùng thay đổi nhanh sang sản phẩm đa năng, xanh, gắn công nghệ và thời trang, trong khi doanh nghiệp nội địa mới bắt đầu thích ứng.
Ngoài ra, hợp tác R&D với viện, trường còn mang tính hình thức, doanh nghiệp phải tự phát triển sản phẩm mới như bút thông minh hay học cụ STEAM. Phong trào " Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" cũng chưa được triển khai mạnh trong mua sắm công và trường học.
Việt Nam đang có nhiều tiềm năng để phát triển thị trường văn phòng phẩm và thiết bị văn phòng
Chiến lược "đồng kiến tạo" cho ngành văn phòng phẩm
Để tháo gỡ những thách thức trên, CEO Thiên Long Group nhấn mạnh tinh thần "Đồng kiến tạo" giữa doanh nghiệp, Nhà nước và cộng đồng.
Trong đó, có 4 nhóm giải pháp trọng tâm: Một là, đồng kiến tạo chuỗi giá trị văn phòng phẩm xanh. Doanh nghiệp, Nhà nước và viện nghiên cứu cần hợp tác phát triển vật liệu xanh như nhựa sinh học, nhựa tái chế, giấy tái chế. Bà Nga đề xuất khuyến khích các sản phẩm tuần hoàn, kéo dài vòng đời sử dụng, giảm rác thải. Đồng thời, Nhà nước có thể đưa sản phẩm xanh vào danh mục mua sắm công và trường học, nhằm tạo sức cầu bền vững.
Hai là, đồng hành phát triển sản xuất, phân phối thông minh. Doanh nghiệp cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ 4.0 trong robot hóa, quản lý kho thông minh và thương mại điện tử xuyên biên giới. Việc phát triển gian hàng quốc gia trên Amazon, Alibaba hay Shopee Global sẽ giúp sản phẩm Việt tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng quốc tế. Cùng với đó, bà Nga cho rằng cần sớm thành lập Hiệp hội Văn phòng phẩm Việt Nam để kết nối doanh nghiệp, chia sẻ hạ tầng logistics, giảm chi phí.
Ba là, đồng tài trợ xúc tiến thương mại và xây dựng thương hiệu quốc gia. Đề xuất tổ chức "Vietnam Stationery Week" thường niên và tham gia chung tại các hội chợ lớn quốc tế. Việc đưa "Vietnam Stationery" vào chương trình Thương hiệu quốc gia với khẩu hiệu "Inspiring Knowledge - Lan tỏa tri thức Việt", sẽ góp phần nâng tầm thương hiệu quốc gia. Song song đó, truyền thông cần gắn sản phẩm văn phòng phẩm Việt với giáo dục, sáng tạo và đổi mới.
Toàn cảnh phiên đối thoại chuyên đề "Mài sắc các mũi nhọn chiến lược để vươn tầm quốc tế"
Bốn là, đồng kiến tạo chiến lược quốc gia cho ngành văn phòng phẩm, giáo dục. Theo bà Nga, việc gắn kết chặt chẽ ngành văn phòng phẩm với giáo dục và đổi mới sáng tạo sẽ mở ra cơ hội phát triển bền vững. Doanh nghiệp cần đầu tư mạnh vào bút thông minh, bảng điện tử, học cụ STEAM để không chỉ bán sản phẩm mà còn cung cấp giải pháp giáo dục toàn diện. Về lộ trình xuất khẩu, giai đoạn 2025-2030 sẽ tập trung vào ASEAN, Nam Á và châu Phi; đến 2030-2035 mở rộng sang EU và Mỹ, tận dụng lợi thế sản phẩm xanh.
"Với vai trò doanh nghiệp đầu ngành, Thiên Long Group cam kết tiên phong trong nghiên cứu, phát triển, đổi mới sáng tạo, sản xuất xanh và mở rộng chuỗi cung ứng quốc tế. Chúng tôi sẵn sàng đóng vai trò hạt nhân kết nối doanh nghiệp trong ngành, góp phần xây dựng thương hiệu quốc gia cho văn phòng phẩm Việt", bà Trần Phương Nga nói và khẳng định "khát vọng của chúng tôi không chỉ là phát triển một thương hiệu mà là biến "Vietnam Stationery" thành biểu tượng quốc gia, đưa Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất và xuất khẩu văn phòng phẩm xanh của Đông Nam Á, qua đó lan tỏa tinh thần hiếu học và tri thức Việt đến bạn bè quốc tế".
Trong 2 ngày 15 và 16/9, Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam (VPSF) 2025 diễn ra tại Hà Nội. Sự kiện do Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam chủ trì, với sự đồng hành của lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cùng cộng đồng hơn 1.500 doanh nhân, chuyên gia và tổ chức quốc tế.