Thước đo năng lực quản trị quốc gia

Phát biểu tại Hội thảo “Thực thi ESG bằng khoa học công nghệ - Từ dữ liệu tới hành động” do Báo Dân trí tổ chức chiều 26/11, bà Nguyễn Thị Hà, Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, ESG (viết tắt của Môi trường - Xã hội - Quản trị) không còn là một xu hướng hay lựa chọn, mà đang trở thành chuẩn mực phát triển tất yếu và là yêu cầu mang tính sống còn đối với doanh nghiệp, tổ chức và cả khu vực công.

Chủ đề chính của Diễn đàn ESG năm 2025 là "Khoa học công nghệ và động lực để phát triển bền vững" cũng phản ánh tầm nhìn chiến lược, bắt kịp xu thế chuyển đổi toàn cầu và phù hợp với định hướng phát triển của đất nước, cũng như giải quyết những vấn đề thực tiễn đang diễn ra trong đời sống kinh tế, chính trị, an ninh quốc phòng và xã hội.

Cũng theo bà Nguyễn Thị Hà, việc thực thi các tiêu chí ESG ngày nay cần phải được chuyển hóa thành hành động cụ thể, thước đo bằng dữ liệu, vận hành bằng công nghệ và kiểm chứng bằng tác động thực tế, thay vì chỉ dừng lại ở cam kết khẩu hiệu hay báo cáo hình thức. Trong đó, dữ liệu không chỉ là đầu vào cho quản trị ESG mà còn là nền tảng để hình thành các quyết sách khoa học, minh bạch và có trách nhiệm.

“Khoa học công nghệ đang trở thành công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp và cơ quan quản lý giám sát, đánh giá, điều chỉnh và thực thi ngày càng hiệu quả, thiết thực, có ý nghĩa tác động đến đời sống của người dân”, bà Hà nói.

Bà Nguyễn Thị Hà cho hay, từ góc độ quản lý nhà nước, Bộ Nội vụ xác định rõ việc thúc đẩy phát triển bền vững không thể tách rời cải cách hành chính, hiện đại hóa nền công vụ. ESG không chỉ là tiêu chuẩn của doanh nghiệp mà còn là thước đo về năng lực quản trị quốc gia, năng lực điều hành và trách nhiệm xã hội của bộ máy công quyền.

Trong bối cảnh này, khoa học công nghệ trở thành chìa khóa để xây dựng nền hành chính phục vụ, minh bạch, liêm chính, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, đồng thời thúc đẩy các mô hình quản trị mới dựa trên dữ liệu, chuẩn mực ESG và phát triển bền vững.

Do đó, hội thảo lần này được kỳ vọng sẽ là nơi các chuyên gia, doanh nghiệp và cơ quan quản lý cùng nhau chia sẻ các kinh nghiệm, mô hình tốt và giải pháp cụ thể nhằm làm rõ hơn vai trò của khoa học công nghệ trong triển khai ESG tại Việt Nam.

Mục tiêu là đề xuất các cơ chế chính sách phù hợp, hỗ trợ doanh nghiệp triển khai ESG hiệu quả, kết nối dữ liệu, công nghệ và hành động, tạo nên hệ sinh thái phát triển bền vững mang bản sắc Việt Nam.

“Bộ Nội vụ cũng sẽ tiếp thu các kiến nghị, góp ý, kinh nghiệm từ các nội dung thảo luận để đưa vào cơ sở dữ liệu quan trọng, hoạch định các chính sách liên quan và xây dựng nền công vụ ngày càng hiện đại và quản lý hiệu quả hơn. Các bộ ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp được khuyến nghị tiếp tục tăng cường lan tỏa nhận thức, thúc đẩy hành động và xây dựng văn hóa gắn với khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”, bà Hà nhấn mạnh.

Khoa học công nghệ là chìa khoá tăng hiệu quả ESG

Tại Hội thảo, trình bày tham luận với chủ đề: “ESG và vai trò của Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP. Hà Nội”, TS Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP. Hà Nội cho biết, hiện có tới 98.5% doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong đó, chỉ có 10–15% doanh nghiệp đã tiếp cận tiêu chuẩn ESG. Thách thức lớn nhất đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khi tiếp cận, thực thi ESG là hạn chế nguồn lực tài chính, nhân lực và đặc biệt là công nghệ.

Trong khi đó, ESG đang trở thành chuẩn mực bắt buộc trong thương mại, xuất khẩu, và đầu tư. Các yêu cầu từ CBAM (EU), FDI, chuỗi cung ứng toàn cầu và các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư xanh cũng đều nhấn mạnh rằng, nếu không có chiến lược ESG sớm, doanh nghiệp sẽ mất cơ hội tham gia chuỗi cung ứng và thị trường quốc tế.

TS Mạc Quốc Anh cho rằng, khoa học công nghệ là “chìa khóa” giảm chi phí, tăng hiệu quả ESG. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể tìm các hướng ứng dụng khoa học công nghệ phù hợp như: Ứng dụng công nghệ số hóa quản trị ESG (hệ thống quản lý năng lượng, dữ liệu khí thải, nền tảng báo cáo tự động); công nghệ tiết kiệm năng lượng (IoT, cảm biến, năng lượng mặt trời mini, vật liệu tái chế) hoặc trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn (theo dõi chuỗi cung ứng, tối ưu logistics, giảm lãng phí). Ông Mạc Quốc Anh cũng dẫn chứng một số doanh nghiệp Hà Nội như May 10, Sơn Hà, Vinamilk đã tiết kiệm 10 - 15% chi phí vận hành nhờ công nghệ xanh.

Để việc thực thị ESG hiệu quả hơn trong thời gian tới, ông Mạc Quốc Anh cũng nêu ra 5 giải pháp trọng tâm.

Thứ nhất, bắt đầu từ nhận thức và và đào tạo nội bộ. Cần thành lập tổ công tác ESG hoặc giao một cán bộ phụ trách để chuyên trách. Song song với đó là học từ các khóa miễn phí do Hiệp hội, Bộ Khoa học và Công nghệ, World Bank, UNDP tổ chức.

Thứ hai, ứng dụng công nghệ chi phí thấp. Điều này có thể tiến hành bằng cách dùng phần mềm mã nguồn mở, nền tảng quản trị ESG do Việt Nam phát triển. Một số lĩnh vực nên triển khai dần như đo năng lượng, nước, chất thải, an toàn lao động. Thêm vào đó, cần hợp tác chia sẻ trong cụm ngành hoặc hiệp hội với các mô hình như “ESG Hub” để dùng chung nền tảng, dữ liệu, báo cáo.

Thứ tư, tận dụng các chương trình hỗ trợ quốc gia từ quỹ đổi mới công nghệ, quỹ bảo vệ môi trường, vốn ưu đãi xanh.

Thứ năm, gắn ESG với thương hiệu doanh nghiệp. ESG là công cụ marketing bền vững, việc thực thi hiệu quả ESG giúp nâng giá trị thương hiệu và tiếp cận khách hàng quốc tế.

Tại Hội thảo, các đại biểu cũng đã được nghe đại diện các doanh nghiệp, tập đoàn, tổng công ty, đại diện các địa phương về kinh nghiệm triển khai thực thi ESG; giải pháp thúc đẩy việc khai thác dữ liệu, ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao hiệu quả thực thi ESG.

ESG đóng vai trò như kim chỉ nam giúp các bên liên quan hiểu rõ cách thức doanh nghiệp quản lý các rủi ro cũng như cơ hội ở ba khía cạnh này. Dữ liệu về ESG sẽ giúp các doanh nghiệp tăng tính minh bạch, nắm bắt các rủi ro phi tài chính và cơ hội đối với hoạt động hằng ngày.