Quảng Nam: Nét đẹp nghề truyền thống dệt chiếu cói Kim Bồng

Nghề dệt chiếu cói Kim Bồng

Sinh ra, lớn lên trong tiếng khung dệt, chẻ cói, chứng kiến nghề truyền thống của các bà, các mẹ dần mai một, chị Phạm Thị Công (SN1989, thôn Đông Hà, xã Cẩm Kim, TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam) trăn trở tìm cách giữ nghề. Tận dụng lợi thế Hội An là điểm đến của hàng triệu du khách mỗi năm, chị Công nảy ra ý định làm du lịch cộng đồng gắn với nghề dệt chiếu. Trải qua nhiều khó khăn, có những lúc dường như phải ngưng hoạt động (giai đoạn Covid – 19), đến nay, cơ sở dệt chiếu cói của chị Công dần trở thành điểm đến du lịch được nhiều du khách biết đến.

Nghề dệt chiếu cói Kim Bồng (nghề chiếu lác Kim Bồng) đã có lịch sử hàng trăm năm

Bên cạnh gắn sản xuất, làm nghề với du lịch, chị Công cũng tìm tòi, gắn thương mại hóa sản phẩm với du lịch. Ngoài các sản phẩm chiếu cói đa dạng mẫu mã, chủng loại, kích thước, màu sắc, chị Công cùng các thợ làm nghề còn tạo ra những sản phẩm từ cói bắt mắt như túi xách, ví, thảm ngồi…phù hợp làm sản phẩm du lịch và rất được du khách ưa thích.

Các sản phẩm của cơ sở sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ Cói Kim Bồng do chị Công làm chủ đã được công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, sản phẩm OCOP 3 sao

Theo UBND xã Cẩm Kim, nghề truyền thống dệt chiếu cói Kim Bồng (xã Cẩm Kim, TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam) đã có từ cách đây hàng trăm năm. Thời kỳ phát triển, ở hầu khắp các thôn của xã Cẩm Kim đều có hộ làm nghề. Đến nay, mặc dù số hộ làm nghề đã ít dần, tuy nhiên, tại một số thôn như Đông Hà, Trung Hà… vẫn còn những hộ giữ nghề truyền thống.

Với bàn tay khéo léo, sự cần cù, chăm chỉ, người phụ nữ Kim Bồng đã dệt ra nhiều sản phẩm chiếu chất lượng, bắt mắt

Làng chiếu Kim Bồng dệt rất nhiều loại chiếu. Người thợ căn cứ vào nhiều tiêu chí khác nhau để phân loại sản phẩm của nghề dệt chiếu. Dựa vào loại khổ có chiếu khổ thường, chiếu khổ sân đôi, dựa vào màu sắc chia thành chiếu trắng, chiếu màu. Chiếu màu được chia thành hai loại gồm chiếu liền, chiếu trổ. Trong các loại chiếu thì loại chiếu bắt bông là sang trọng nhất. Dệt loại chiếu này đòi hỏi người thợ phải có kỹ thuật thủ xảo, nắm vững tay nghề, có nhiều kinh nghiệm, mỹ cảm nhạy bén.

Sản phẩm thân thiện với môi trường, có độ bền cao, giá cả hợp lý, sản phẩm chiếu Kim Bồng được người tiêu dùng nhiều địa phương trong cả nước ưa chuộng.

Nỗ lực bảo vệ nghề truyền thống và hưởng lợi từ nghề truyền thống

Đối với những người con Kim Bồng, các nghề truyền thống, như nghề mộc, nghề dệt chiếu cói không chỉ là một ngành nghề mang lại công ăn việc làm và thu nhập cho mỗi hộ gia đình, mà còn là nét văn hóa đặc sắc ăn sâu vào tiềm thức, là giá trị cao quý cần được phát huy và gìn giữ suốt bao đời.

Nghề chiếu lác Kim Bồng đón nhận bằng công nhận nghề truyền thống Quảng Nam

Trong thời gian qua, trước sự mai một chung của nhiều làng nghề truyền thống trong cả nước, tỉnh Quảng Nam, TP. Hội An nói chung, xã Cẩm Kim nói riêng đã tổ chức nhiều chương trình, hoạt động để bảo tồn, phát huy giá trị nghề truyền thống và để người dân hưởng lợi từ nghề truyền thống.

Nổi bật nhất là gắn bảo tồn, phát triển làng nghề với du lịch, đưa nghề truyền thống trở thành sản phẩm du lịch, làng nghề là điểm đến du lịch.

Mới đây nhất, trong 2 ngày 8 – 9/2 (ngày 11 – 12/1 Âm lịch), xã Cẩm Kim đã tổ chức Lễ Tế Tiền hiền và Ngày hội làng nghề truyền thống Kim Bồng với nhiều hoạt động để người dân và du khách trải nghiệm. Như, trưng bày, trình nghề điêu khắc mộc, gốc tre, đóng ghe, làm chiếu, đan thúng, tráng mỳ…; trình nghề lưới bén, rọ, rớ, chươm, vãi chài và bơi trải nghiệm; trò chơi dân gian; không gian ẩm thực “Món ngon Kim Bồng” …

Đặc biệt trong khuôn khổ chương trình, tỉnh Quảng Nam đã trao công nhận nghề chiếu lác Kim Bồng là nghề truyền thống Quảng Nam cho xã Cẩm Kim. “Việc đón nhận bằng công nhận nghề truyền thống tạo động lực cho nhân dân gìn giữ, gắn bó với các nghề thủ công, truyền thống. Đây cũng là cơ hội để phát triển du lịch làng nghề, nâng cao đời sống tinh thần, vật chất cho người dân”, ông Huỳnh Ngọc Hùng – Chủ tịch UBND xã Cẩm Kim cho hay.

Tỉnh Quảng Nam, TP. Hội An nỗ lực giữ nghề truyền thống, để người dân hưởng lợi từ nghề truyền thống

Bên cạnh nghề dệt chiếu, những nỗ lực để bảo tồn, phát huy giá trị nghề mộc Kim Bồng của xã Cẩm Kim và TP. Hội An cũng đã dần mang lại những kết quả tích cực.

Với sáng kiến “Mộc Kim Bồng - Khơi nguồn sáng tạo” khi đăng kí ứng cử gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO, trong thời gian qua, Hội An đã tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng, tổ chức hoạt động hướng dẫn tham quan, phát triển mô hình du lịch cộng đồng gắn với làng quê sinh thái, phát huy các hoạt động văn hóa.

Đến nay, các sản phẩm du lịch-dịch vụ tại làng mộc Kim Bồng được đổi mới và sáng tạo, cùng sự tham gia, góp sức của những người dân thuần hậu, hiếu khách đã mang đến kỳ vọng về làng quê sinh thái Cẩm Kim ngày càng phát triển hơn, đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện, và phấn đấu trở thành ngôi làng hạnh phúc nằm bên cạnh phố cổ Hội An.