Sau 6 năm triển khai chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), Bắc Ninh đã khẳng định là một trong những địa phương đi đầu cả nước trong việc phát triển sản phẩm đặc trưng gắn với xây dựng nông thôn mới. Không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho người dân và giá trị hàng hóa nông thôn, chương trình còn mở ra một hướng đi bền vững, có chiều sâu cho kinh tế nông nghiệp và các ngành nghề truyền thống.

Tính đến nay, toàn tỉnh đã có 302 sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP, trong đó có 94 sản phẩm đạt 4 sao và 208 sản phẩm đạt 3 sao. Điều này phản ánh sự vào cuộc đồng bộ của các cấp chính quyền và sự năng động, sáng tạo của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn. Từ những sản vật tưởng chừng chỉ quen thuộc trong phạm vi làng xã, nhiều sản phẩm nay đã có chỗ đứng trên thị trường lớn, thậm chí vươn ra ngoài tỉnh và hướng tới xuất khẩu.

Chương trình OCOP tại Bắc Ninh không đơn thuần là câu chuyện về nông sản. Đây còn là chiến lược tổng thể gắn với phát triển làng nghề, tiểu thủ công nghiệp, du lịch cộng đồng và thương mại dịch vụ. Nhờ định hướng sát thực tiễn, chương trình đã giúp nhiều vùng quê chuyển mình rõ nét, từng bước hình thành hệ sinh thái kinh tế nông thôn hiện đại, nơi mỗi sản phẩm không chỉ là kết tinh của đất đai và lao động mà còn mang trong mình giá trị văn hóa bản địa.

Một trong những ví dụ tiêu biểu là sự hồi sinh và phát triển của cây tỏi tía truyền thống. Trước đây, loại nông sản này chủ yếu được tiêu thụ dưới dạng thô, giá trị chưa cao. Tuy nhiên, nhờ được đưa vào chương trình OCOP và định hướng xây dựng thương hiệu, giá trị kinh tế của tỏi tía đã có bước tăng trưởng rõ rệt. Đặc biệt, Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Du lịch và Giáo dục Gia An, do bà Hán Thị Lý sáng lập, đã tiên phong phát triển chuỗi sản phẩm chế biến từ tỏi, gồm tỏi bóc vỏ, bột tỏi, giấm tỏi, rượu tỏi, tỏi ngâm mật ong...

Với quy trình sản xuất bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm và nhắm đúng thị hiếu người tiêu dùng, những sản phẩm từ tỏi dần chiếm được sự tin tưởng trên thị trường. Dù gặp không ít thách thức về logistics và bảo quản sản phẩm, công ty vẫn kiên trì đổi mới công nghệ, cải tiến bao bì và mở rộng hệ thống phân phối. Nhờ đó, sản phẩm tỏi không chỉ phổ biến tại các hệ thống bán lẻ trong tỉnh mà còn được nhiều người chọn làm quà biếu trong dịp lễ, Tết.

OCOP không chỉ tạo cú hích cho nông nghiệp và tiểu thủ công nghiệp phát triển mà còn là một tiêu chí quan trọng trong xây dựng nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu. Bắc Ninh đã áp dụng nhiều chính sách hỗ trợ đồng bộ như tổ chức các lớp tập huấn nâng cao năng lực cho các chủ thể OCOP, hỗ trợ xúc tiến thương mại, cải tiến mẫu mã, đăng ký sở hữu trí tuệ và phát triển thương hiệu.

Sự chuẩn hóa về chất lượng và đồng nhất trong cách tiếp cận thị trường đã giúp nhiều đặc sản nông thôn tiếp cận các kênh phân phối lớn như siêu thị, sàn thương mại điện tử. Thậm chí, một số sản phẩm tiềm năng đã và đang được xúc tiến để tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Không dừng lại ở khía cạnh sản xuất, chương trình OCOP tại Bắc Ninh còn tạo ra hiệu ứng lan tỏa trong cộng đồng, khơi dậy tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và liên kết chuỗi giá trị trong sản xuất. Ở nhiều địa phương, các hợp tác xã, tổ hợp tác và doanh nghiệp nhỏ đã mạnh dạn đầu tư công nghệ, mở rộng quy mô và liên kết vùng nguyên liệu theo hướng tập trung, bài bản và bền vững hơn.

Nhìn tổng thể, OCOP tại Bắc Ninh không chỉ là một chương trình kinh tế, mà còn là nền tảng để tái thiết nông thôn theo hướng hiện đại. Đây là nơi các giá trị truyền thống được bảo tồn và phát huy trong một hệ sinh thái mới, nơi mỗi sản phẩm không chỉ là kết quả của lao động mà còn là biểu tượng của bản sắc, trí tuệ và sức sống nông thôn đương đại. Nhờ đó, chất lượng sống của người dân ngày một nâng cao, thu nhập cải thiện, và vùng quê Bắc Ninh đang thực sự chuyển mình theo hướng văn minh, bền vững.