Gia Lai nâng cao chất lượng cà phê xuất khẩu

Nằm ở trung tâm Tây Nguyên, Gia Lai không chỉ là một trong những vùng sản xuất cà phê lớn nhất Việt Nam mà còn sở hữu điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu lý tưởng để phát triển những dòng cà phê đặc sản chất lượng cao. Với hơn 105.805 ha diện tích canh tác, năng suất trung bình đạt 33,2 tạ/ha, sản lượng gần 315.320 tấn/năm, Gia Lai đang dần định vị tên tuổi trên bản đồ cà phê thế giới. Đặc biệt, cà phê Robusta của vùng đất này nổi bật với hàm lượng cafein vượt trội so với các khu vực trồng khác, tạo nên dấu ấn riêng biệt, mở ra tiềm năng xuất khẩu rộng lớn.

Nông dân trồng cà phê ở Gia Lai luôn chú trọng khâu thâm canh, tăng năng suất bằng các giải pháp kỹ thuật mới, tạo nên dòng cà phê đặc sản với chất lượng nổi bật.

Theo ông Đoàn Ngọc Có, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Gia Lai, việc phát triển cà phê sạch và bền vững là điều kiện tiên quyết giúp ngành hàng này có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Ông nhấn mạnh: “Không chỉ Gia Lai mà cả Tây Nguyên cần có định hướng rõ ràng trong phát triển cà phê sạch, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường trong nước và thế giới. Nếu không chuyển đổi kịp thời, nông dân sẽ bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua chất lượng và giá trị thương hiệu”.

Trong xu hướng phát triển ngành nông nghiệp hiện đại, Gia Lai không còn chạy theo số lượng bằng cách mở rộng diện tích, mà thay vào đó tập trung vào chế biến sâu, nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng. Việc hướng đến các tiêu chuẩn quốc tế như VietGAP, 4C, Organic, Rainforest Alliance không chỉ giúp gia tăng lợi thế cạnh tranh mà còn mở rộng cơ hội thâm nhập vào những thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ. Với định hướng rõ ràng, Gia Lai đang từng bước chuyển mình để khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng cà phê toàn cầu.

Những thách thức đặt ra cho ngành cà phê Gia Lai

Mặc dù sở hữu tiềm năng lớn, ngành cà phê Gia Lai vẫn đang đối mặt với hàng loạt khó khăn. Biến đổi khí hậu là một trong những thách thức nghiêm trọng, gây ra sự thay đổi bất thường về nhiệt độ và lượng mưa. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến năng suất cây trồng mà còn làm gia tăng nguy cơ sâu bệnh, đe dọa chất lượng hạt cà phê. Trong những năm gần đây, nhiều khu vực trồng cà phê tại Gia Lai đã ghi nhận tình trạng hạn hán kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh trưởng và khả năng thu hoạch.

Cạnh tranh từ các loại cây trồng khác cũng là một vấn đề đáng lưu tâm. Khi giá tiêu, điều hay ca cao có xu hướng tăng cao, nhiều nông dân đã lựa chọn chuyển đổi diện tích trồng cà phê sang những loại cây có giá trị kinh tế tốt hơn. Điều này dẫn đến sự sụt giảm diện tích cà phê, gây ảnh hưởng đến tổng sản lượng và tính ổn định của ngành.

Bên cạnh đó, vấn đề tái canh cây cà phê già cỗi đang trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Nhiều diện tích cà phê tại Gia Lai đã bước vào giai đoạn suy giảm năng suất, chất lượng hạt cà phê không còn đạt yêu cầu, khiến giá trị sản phẩm giảm sút. Trong khi đó, chi phí tái canh cao, đòi hỏi sự hỗ trợ lớn từ chính quyền và doanh nghiệp để giúp nông dân tiếp cận nguồn vốn và kỹ thuật canh tác mới.

Theo ông Đoàn Ngọc Có, để tạo ra sự thay đổi diện rộng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa hợp tác xã, doanh nghiệp và người dân nhằm đảm bảo tính đồng bộ trong sản xuất, từ canh tác đến chế biến và tiêu thụ. Bên cạnh yếu tố kinh tế, cà phê sạch còn mang ý nghĩa lớn đối với sức khỏe cộng đồng và bảo vệ môi trường. “Việc giảm thiểu hóa chất trong canh tác giúp duy trì hệ sinh thái đất, bảo vệ nguồn nước và tăng cường tính bền vững trong sản xuất nông nghiệp. Nếu không thay đổi, ngành cà phê Việt Nam sẽ khó đáp ứng được những tiêu chuẩn ngày càng khắt khe của thị trường thế giới”.

Một thách thức khác đến từ thị trường thế giới khi giá cà phê biến động mạnh, trong khi chi phí sản xuất trong nước ngày càng tăng. Điều này gây áp lực lớn lên nông dân và doanh nghiệp, làm giảm sức cạnh tranh của cà phê Gia Lai trên thị trường quốc tế. Đặc biệt, những rào cản thương mại như quy định EUDR của Liên minh châu Âu (EU) nhằm ngăn chặn nhập khẩu cà phê có liên quan đến nạn chặt phá rừng đang tạo thêm áp lực lên ngành cà phê Việt Nam nói chung và Gia Lai nói riêng.

Chiến lược phát triển thương hiệu cà phê sạch, bền vững

Trước những cơ hội và thách thức đặt ra, Gia Lai đang từng bước triển khai chiến lược phát triển cà phê theo hướng bền vững. Một trong những giải pháp quan trọng là mở rộng vùng trồng đạt các chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030, trên 80% diện tích cà phê sẽ đạt các tiêu chuẩn như VietGAP, 4C, Rainforest Alliance, Fair Trade... Điều này không chỉ giúp nâng cao giá trị thương hiệu mà còn đảm bảo tính minh bạch trong chuỗi cung ứng, đáp ứng các yêu cầu khắt khe từ thị trường xuất khẩu.

Đến năm 2030, tỉnh Gia Lai đặt mục tiêu 80% diện tích cà phê được sản xuất theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Theo kế hoạch, diện tích cà phê vối đặc sản sẽ được mở rộng lên hơn 2.340 ha, sản lượng đạt 1.700 tấn vào năm 2030. Ông Đoàn Ngọc Có cho biết: “Tỉnh Gia Lai sẽ ưu tiên đẩy mạnh tái canh các vườn cà phê già cỗi, sử dụng 100% giống cà phê có năng suất, chất lượng cao, kháng sâu bệnh. Đồng thời, thực hiện trồng xen canh cây công nghiệp, cây ăn quả lâu năm với những vùng trồng cà phê tái canh có điều kiện”.

Bên cạnh đó, Gia Lai cũng tập trung vào phát triển hệ thống logistics để tối ưu chuỗi cung ứng. Việc xây dựng các trung tâm bảo quản, kho bãi đạt chuẩn sẽ giúp giảm chi phí vận chuyển, nâng cao chất lượng cà phê xuất khẩu. Đồng thời, tỉnh cũng khuyến khích ứng dụng công nghệ trong canh tác, giúp nâng cao năng suất và bảo vệ môi trường.

Không chỉ là một mặt hàng xuất khẩu, cà phê Gia Lai còn mang giá trị lớn trong việc bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Việc giảm thiểu hóa chất trong canh tác, duy trì hệ sinh thái đất, bảo vệ nguồn nước sẽ giúp ngành cà phê phát triển bền vững trong dài hạn. Với chiến lược phát triển rõ ràng và sự đầu tư bài bản từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ, Gia Lai đang từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ cà phê thế giới.

Với sự quyết tâm của chính quyền, doanh nghiệp và người nông dân, Gia Lai hoàn toàn có thể trở thành một trong những trung tâm sản xuất cà phê sạch hàng đầu khu vực, góp phần nâng tầm giá trị ngành cà phê Việt Nam.