Xuất khẩu thủy sản có thể vượt mốc 10 tỷ USD

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), năm 2024, xuất khẩu thủy sản Việt Nam vượt qua nhiều khó khăn thách thức về nguồn nguyên liệu, nhu cầu giảm, cạnh tranh tăng, rào cản thị trường tăng. Kết quả xuất khẩu trên 10 tỷ USD đã thể hiện sự nỗ lực và chung tay của toàn ngành thủy sản để đạt được thành quả trên.

Số liệu này chưa bao gồm hơn 250 triệu USD từ xuất khẩu bột cá, nguồn cung nguyên liệu quan trọng cho ngành thức ăn chăn nuôi.

Điểm sáng từ các mặt hàng chủ lực

Ngành tôm đã đạt được mức xuất khẩu gần 3,9 tỷ USD, tăng 15% so với năm 2023, mặc dù thị trường tiêu thụ tôm trên thế giới đang chịu ảnh hưởng từ lạm phát và cạnh tranh gay gắt từ các nước sản xuất lớn như Ấn Độ, Ecuador, Indonesia. Tuy nhiên, nhờ vào chiến lược tập trung thế mạnh hàng giá trị gia tăng và đa dạng hóa các phân khúc sản phẩm (tôm thẻ, tôm sú, tôm hùm, tôm biển...), ngành tôm Việt Nam vẫn duy trì được sự cạnh tranh và phát triển ổn định.

Đón cơ hội để xuất khẩu thủy sản năm 2025 đạt 11 tỷ USD. Ảnh:baochinhphu.vn

Ngành cá tra, mặc dù đối mặt với các khó khăn như chi phí vận tải biển gia tăng và giá nhập khẩu phục hồi chậm, nhưng kim ngạch xuất khẩu cũng quay lại mốc 2 tỷ USD trong năm 2024, tăng 9% so với năm trước. Những thị trường truyền thống như Mỹ, Brazil, Colombia và các quốc gia thuộc CPTPP đã trở thành động lực quan trọng giúp ngành cá tra phục hồi.

Trong khi đó, xuất khẩu hải sản khai thác (cá ngừ, cua, ghẹ, mực, bạch tuộc, nhuyễn thể có vỏ và các loài cá biển khác) cũng ghi nhận thành công với kim ngạch hơn 4 tỷ USD, mặc dù rất nhiều khó khăn về nguồn nguyên liệu và các quy định IUU phải tuân thủ.

Cơ hội và thách thức cho ngành thủy sản Việt Nam

Năm 2025, xuất khẩu thủy sản được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trưởng tốt hơn, có thể vượt mốc 10 tỷ USD trở lại mốc 11 tỷ USD của năm 2022. VASEP cho biết, nền kinh tế thế giới hồi phục, nhu cầu tiêu thụ và nhập khẩu có chiều hướng tích cực hơn,... sẽ là cơ hội tốt cho ngành chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam tăng trưởng mạnh.

Cụ thể, các nền kinh tế lớn như là Mỹ, Trung Quốc, EU, có dấu hiệu phục hồi, kéo theo nhu cầu tiêu thụ thủy sản tăng. Các thị trường tiềm năng như châu Phi, Đông Nam Á, Trung Đông cũng "rộng cửa" cho thủy sản Việt.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã ký kết 16 hiệp định thương mại tự do, đang đàm phán 3 hiệp định. Những hiệp định thế hệ mới, đặc biệt là Hiệp định EVFTA (với EU) và CPTPP, giúp giảm thuế xuất khẩu, tăng khả năng tiếp cận thị trường và nâng cao sức cạnh tranh cho thủy sản Việt Nam.

Đồng thời, việc đẩy mạnh phát triển chế biến sâu, phát triển sản phẩm giá trị gia tăng, đặc biệt là sản xuất phụ phẩm theo hướng kinh tế tuần hoàn, không chỉ là xu thế mà còn là chiến lược "sống còn" để nâng cao vị thế ngành thủy sản Việt.

Tuy nhiên, VASEP cũng cho rằng năm 2025 là năm ngành thủy sản sẽ phải đối mặt với không ít thách thức.

Trong đó, biến đổi khí hậu sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của nguồn lợi thủy sản, nhất là thủy sản nuôi trồng. Tình trạng nước biển dâng, ô nhiễm nguồn nước... đe dọa trực tiếp đến nguồn cung nguyên liệu, gia tăng nguy cơ dịch bệnh, ảnh hưởng đến chất lượng thủy sản.

Trong khi đó, các quốc gia sản xuất thủy sản lớn như Ấn Độ, Thái Lan, Trung Quốc và Ecuador cũng đang nỗ lực gia tăng sản lượng và chất lượng thủy sản xuất khẩu.

Các yếu tố như giá thức ăn chăn nuôi, nhiên liệu và chi phí vận chuyển tăng cao có thể ảnh hưởng đến chi phí sản xuất thủy sản. Chiến tranh thương mại cũng là rào cản thị trường cho xuất khẩu thủy sản năm tới.

Thẻ vàng IUU, các biện pháp bảo vệ thương mại như chống bán phá giá, chống trợ cấp hoặc các quy định khắt khe về chất lượng và môi trường có thể làm tăng chi phí, giảm nguồn cung, giảm khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.